Aleksandra Radziwiłłowa
 Portret Aleksandry Radziwiłłowej z domu Steckiej, autorstwa Jana Ksawerego Kaniewskiego z 1847 roku. | |
 Radwan | |
| Aleksandra Stecka herbu Radwan | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia |
1796 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Karol Stecki |
| Matka |
Maria Morsztyn |
| Mąż | |
| Dzieci |
|
Aleksandra Radziwiłłowa, z domu Stecka herbu Radwan, znana również jako „urocza Olesia” (ur. 1796 r., zm. 14 lipca 1864 r. w Passy) – polska malarka amatorka, twórczyni rezydencji w Szpanowie na Wołyniu[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Była córką Karola Steckiego herbu Radwan i Marii z Morsztynów herbu Leliwa[2]. 12 lipca 1815 r. wyszła za mąż za generała Michała Gedeona Radziwiłła hebru Trąby[1][2]. W posagu swojemu mężowi wniosła Szpanów na Wołyniu i Czarkowy w pobliżu Starego Korczyna. Zainspirowana przez teściową Helenę z Przeździeckich Radziwiłłową, korzystając z usług architekta Henryka Ittara oraz projektanta ogrodów Dioniozego Miklera, przebudowała pałac i park w Szpanowie tak, że stały się jedną ze wspanialszych rezydencji na Wołyniu. Wygląd Szpanowa znany jest między innymi dzięki akwarelom namalowanym przez Aleksandrę Radziwiłłową[1]. Z małżeństwa z Michałem Gedeonem miała córkę Michalinę oraz synów Karola Andrzeja i Zygmunta[1][2].
Po upadku powstania listopadowego w 1831 r. podążyła wraz z dziećmi za mężem, który został zesłany w głąb Rosji do Jarosławia[1][3]. Car Mikołaj I skonfiskował majątki Michała Gedeona, a następnie podarował je swojemu adiutantowi Leonowi Radziwiłłowi, bratankowi Michała Gedeona, męża Aleksandry. Leon Radziwiłł przelał swe prawa do majątków w Nieborowie i Bolimowie w Królestwie Kongresowym na dzieci Aleksandry i Michała Gedeona[3]. Aleksandra wraz z mężem powróciła do kraju w 1836 r[3]. Zamieszkali w Warszawie w pałacu Stanisława Potockiego na Krakowskim Przedmieściu stroniąc od życia towarzyskiego[3]. Powstanie listopadowe i kilkuletnia niewola w Jarosławiu złamały psychicznie Michała Gedeona, co zmusiło Aleksandrę do zajmowania się majątkiem rodzinnym.
Od 1838 r. Aleksandra Radziwiłłowa była w imieniu nieletnich synów kuratorką dóbr nieborowskich. Wzbogaciła bibliotekę Radziwiłłów w Nieborowie rodowym księgozbiorem Steckich ze Szpanowa[2]. Od początku 1842 r. z jej inicjatywy dokonywano zmian architektonicznych w pałacu w Królikarni z udziałem architekta Franciszka Marii Lanciego. W tym samym czasie podjęła próbę przekształcenia parku w Królikarni w duchu romantyzmu, z wykorzystaniem rzeźb[4]. Po śmierci męża w 1850 r. Aleksandra przeniosła się na stałe do Nieborowa[2]. W Nieborowie malowała akwarelowe widoki Arkadii. W latach 1855–1859 wybudowała dla siebie willę w Arkadii według projektu Franciszka Marii Lanciego, która dziś już nie istnieje[5]. Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie zaliczyło Aleksandrę Radziwiłłową w poczet członków honorowych[1].
Od 1863 r. mieszkała w Paryżu we Francji. Zmarła w Passy (od 1860 r. dzielnicy Paryża). Została pochowana w tamtejszym kościele[1].
-
Portret Aleksandry Radziwiłłowej z domu Steckiej, autorstwa Valentina Schertle z 1838 roku. -
Portret Aleksandry Radziwiłłowej z domu Steckiej, autorstwa Jana Ksawerego Kaniewskiego z 1840 roku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Andrzej Ryszkiewicz: Aleksandra Radziwiłłowa (z domu Stecka). W: Internetowy Polski Słownik Biograficzny. [dostęp 2021-01-15].
- ↑ a b c d e Krzysztof Jabłoński, Włodzimierz Piwkowski: Nieborów. Arkadia. Warszawa: Sport i Turystyka, 1988, s. 36. ISBN 83-217-2539-2.
- ↑ a b c d Zbigniew Zacharewicz i Władysław Zajewski: Michał Gedeon Radziwiłł. W: Internetowy Polski Słownik Biograficzny. [dostęp 2021-01-15].
- ↑ Piotr Jaworski. Antyk w Królikarni. Architektura i zbiory artystyczne.. „Rocznik Historii Sztuki”. nr 29 (2004). s. 232–233.
- ↑ Piotr Jaworski. O pochodzeniu tzw. bab nieborowskich. „Ad Rem - kwartalnik akademicki”. nr 1/2008. s. 8–10.